Pierwiastki bloku f
Do bloku f zaliczamy pierwiastki znajdujące się pomiędzy blokiem s, a blokiem d ( Rys. 1 ). Chociaż te pierwiastki nie są uważane za część żadnej grupy, niektórzy autorzy uważają, że są one częścią 3 grupy układu okresowego – skandowców. Pierwiastki te są nazywane metalami wewnątrzprzejściowymi, ponieważ zapewniają przejście od bloku s do bloku d w 6 i 7 okresie, podobnie jak metale przejściowe bloku d zapewniają mostek przejściowy między blokiem s i p w 4 i 5 okresie.
W literaturze spotykamy różne sposoby klasyfikacji pierwiastków tego bloku [1]. Zgodnie z zaleceniami IUPAC do lantanowców zaliczmy pierwiastki od lantanu do lutetu, a do aktynowców pierwiastki od aktynu do lorensu ( Rys. 2 ). Wtedy grupę 3 stanowi tylko skand i itr.
Kolejna klasyfikacja opiera się na budowie powłok elektronowych lantanu i aktynu. Zgodnie z obsadzaniem powłok przez elektrony, skand i aktyn należą do bloku d, więc powinny należeć do skandowców. Zgodnie z tą klasyfikacją lantanowce to pierwiastki od ceru do lutetu, a aktynowce to pierwiastki od toru do lorensu [2].
Inne źródła [1], [3] do trzeciej grupy układu okresowego zaliczają lutet i lorens, co uzasadniają chemicznym podobieństwem tych pierwiastków do skandu i itru. Lantanowce zatem to pierwiastki od lantanu do iterbu, a aktynowce to pierwiastki od aktynu do nobla. Można znaleźć również informację, że lantanowce i aktynowce należą do trzeciej grupy układu okresowego, ponieważ mają podobne właściwości co skand i itr [1]. W tym podręczniku pierwiastki opisano zgodnie z rekomendacją IUPAC.
Bibliografia
1. Wikipedia: Klasyfikacja lantanowców i aktynowców, dostęp:08.09.20212. H. Krawiec: General chemistry for engineering, Wydawnictwa AGH, Kraków 2019.
3. : The periodic table of the elements by WebElements, dostęp:08.09.2021